BoekStartTrommel: een broodtrommel vol peuterleesvoer

‘Toen onze BoekStart coaches het boek van Kikker op het consultatiebureau uitdeelden aan ouders, had dat een positief effect op met name de laagtaalvaardige- en anderstalige ouders. Door dit cadeautje stelden deze ouders zich opener op en was het gesprek van meer betekenis.’ Het was deze ervaring die Marjorie Dircksens van bibliotheek Theek 5 deed besluiten om een projectplan in te dienen voor de pilot BoekStartTrommels.

Zij was niet de enige. Zeven andere medewerkers van Brabantse bibliotheken gingen de uitdaging ook aan. Belangrijk in de beoordeling van hun projectplan was, dat zij voor het uitdelen van de trommels een nieuwe samenwerking zouden aangaan of een bestaande samenwerking zouden verdiepen. En ondanks dat hun plannen er door de coronamaatregelen heel anders uit zijn gaan zien dan vooraf de bedoeling was, was dat aspect van de pilot volledig geslaagd. Alle bibliotheken hebben een (mogelijke) nieuwe partner gevonden. ‘In de samenwerking met nieuwe partners is dit een erg leuke binnenkomer, ‘ constateerde Astrid Segeren van bibliotheek Nieuwe Veste.

Het BoekStartTrommeltje

Het BoekStartTrommeltje bestaat uit een mooi stevig broodtrommeltje met het BoekStart-logo. Daarin zit een mini voorleesboek, een bijpassend vingerpoppetje, een set ansichtkaarten met leestips en een voucher voor een gratis jeugdabonnement. De bibliotheek kan dit aanvullen met flyers over het eigen programma en bijvoorbeeld, zoals Farida Topan van NOBB - Meierijstad deed, een voucher voor een gratis halfjaarabonnement voor ouders. Ook is het mogelijk om er door middel van een elastiek een groter voorleesboek aan vast te maken. Bij de trommeltjes worden vouchers geleverd; deze worden uitgedeeld, waarna de ouders het trommeltje in de bibliotheek komen ophalen.

In 2019 werd dit trommeltje door Cubiss Limburg ontwikkeld. De aanleiding hiervoor was dat bibliotheken aangaven vaak wel de allerjongste doelgroep te bereiken middels het BoekStart-koffertje en vervolgens de vierjarigen via school, maar dat de kinderen van de leeftijdsgroep hier tussenin vaak jaren niet in de bibliotheek kwamen. Om hun ouders een impuls te geven naar de bibliotheek te komen en met de leesopvoeding van hun kinderen aan de slag te gaan, werd dit trommeltje vol leesvoer voor peuters bedacht. 

In 2020 is deze pilot zowel in Noord-Brabant als in Limburg uitgezet. De pilot is simpel van opzet: bibliotheken delen de vouchers naar eigen inzicht uit of laten deze via de samenwerkingspartners uitdelen. Ouders die de trommeltjes komen ophalen krijgen een ontvangst of rondleiding op de jeugdafdeling van de bibliotheek en het aanbod voor een gratis jeugdabonnement. 

Het doel

De doelgroep van de trommels bestaat uit laagtaalvaardige gezinnen met kinderen in de peuterleeftijd. De trommeltjes hebben als doel om leesplezier in de thuissituatie te stimuleren en een verrijking van het taalaanbod thuis te bieden. In hun plannen kwamen de bibliotheken met creatieve manieren om de doelgroep te bereiken, bijvoorbeeld door het organiseren van bijeenkomsten over gezonde voeding in samenwerking met het consultatiebureau of door het organiseren van een kledingbeurs voor tienermoeders.

Vouchers

Ondanks dat de pilot, zoals zoveel andere activiteiten, zwaar in de wielen is gereden door de coronamaatregelen, hebben de bibliotheken een grote creativiteit laten zien in het vinden van oplossingen om de beoogde doelen van de pilot toch te halen. Dat betekende wel dat het afhalen van de trommeltjes, wat ouders zoals bedoeld naar de bibliotheek zou brengen, nauwelijks is gebeurd. Dit is vooral het gevolg van overmacht: in veel gevallen heeft het uitdelen van de vouchers pas recent kunnen plaatsvinden, omdat de bibliotheken geen toegang hadden tot consultatiebureaus en kinderdagverblijven en het aanpassen van de plannen tijd heeft gekost. Ook zijn bibliotheken wekenlang gesloten geweest. 

Sommige bibliotheken hebben er daarom voor gekozen om niet de vouchers maar de trommeltjes uit te delen, onder het motto ‘dan hebben gezinnen in elk geval een extra boekje in huis’. Andere bibliotheken kozen er juist voor om het uitdelen van de vouchers uit te stellen naar volgend jaar, omdat ze de ‘warme overdracht’ het belangrijkste onderdeel van de pilot vinden. Beide opvattingen zijn goed te verdedigen en passen ook in de opzet van de pilot, namelijk dat bibliotheken op hun eigen manier de trommels inzetten. 

Structureel opnemen in de gezinsaanpak

Het merendeel van de bibliotheken geeft aan de trommeltjes structureel te willen opnemen in hun gezinsaanpak. De belangrijkste reden daarvoor is dat ze door de gerichte aanpak met samenwerkingspartners gezinnen bereiken die ze missen via de generieke aanpak (de brief van de gemeente) voor de BoekStart koffertjes. De trommeltjes zijn (net als de koffertjes) een feestelijke binnenkomer, die letterlijk deuren opent. Bibliotheek Huis73 zag de waarde van de trommeltjes direct in en ontwikkelde een eigen variant. Annette Jansen: ‘We hebben in een gemeente waar geen overeenkomst tot bibliotheekwerk was nog voor de opheffing van deze gemeente een ‘trommeltje leesvoer’ gemaakt. Die trommels zijn uitgedeeld via de kinderopvang en de aanvragen overtroffen het aantal ingeschreven dreumesen en peuters in de gemeente. Wij noemen de actie dus een succes!’