Herkennen en bespreekbaar maken laaggeletterdheid essentieel

Geslaagde conferentie Samen voor Taal

Stichting Lezen & Schrijven en Cubiss Limburg organiseerden op 18 oktober 2016 de conferentie Samen voor Taal. Tijdens een interactief programma onder leiding van Kirsten Paulus en Maurice de Greef gingen deelnemers van de Provincie Limburg, diverse gemeenten, bibliotheken, het onderwijs en bedrijfsleven, welzijnsorganisaties en Taalambassadeurs met elkaar het gesprek aan over een gezamenlijke aanpak van laaggeletterdheid, waarbij het signaleren, doorverwijzen en opleiden van laaggeletterden centraal staat.

Eén op de acht Limburgers tussen de 16 en 65 jaar heeft moeite met lezen en schrijven. Ze hebben problemen met het invullen van formulieren, voorlezen aan hun kinderen, geld opnemen bij een pinautomaat en het lezen van straatnaamborden. Vaak hebben ze geen werk en een slechtere gezondheid. Laaggeletterdheid is een probleem dat de komende jaren alleen maar groter dreigt te worden. Hoogste tijd om het probleem op de kaart te zetten.

De aftrap werd gegeven door André van der Ven, Limburgse Taalheld 2016 (zie foto links). Hij vertelde over hoe het is om laaggeletterd te zijn. “Ik had een smoesje voor alles. Ik smeerde nog liever zeep in m’n ogen dan dat ik moest toegeven dat ik niet kon lezen en schrijven. Tot ik op het werk tegen de lamp liep en er iets aan moest doen.” Ook vertelde over zijn werk als Taalambassadeur en bestuurslid bij Stichting ABC. “Als we er ene over de drempel halen, dan hebben we er weer ene gewonnen”.

€ 850.000 provinciale subsidie                   

Na André was het woord aan Hans Teunissen, gedeputeerde laaggeletterdheid bij de Provincie Limburg. De Provincie heeft € 850.000 vrijgemaakt om laaggeletterdheid aan te pakken en roept bibliotheken en gemeenten op om innovatieve voorstellen in te dienen. “We willen bestaande organisaties in hun kracht zetten”, aldus de gedeputeerde.  Zie het nieuwsbericht 850.000 euro provinciale subsidie voor aanpak laaggeletterdheid.

Dialoog

Onder leiding van Kristen Paulus en Maurice de Greef, professor Leereffecten Laagopgeleiden en Laaggeletterden aan de Vrije Universiteit van Brussel, gingen in totaal elf tafelgasten in twee gespreksrondes de dialoog met elkaar en de zaal aan over laaggeletterdheid in Limburg.

In de eerste ronde werd met name gesproken over wie de verantwoordelijkheid naar zich toe moet trekken. Volgens Lia Roefs, wethouder Gemeente Bergen, moeten gemeenten een regierol pakken bij de aanpak van laaggeletterdheid. “Daarbij moet goed de focus liggen op doelgroepen die we nu niet bereiken, door niet alleen trajecten via de roc’s te laten lopen, maar ook aanpak in de wijk de organiseren”, aldus Esther Giesbers, beleidsadviseur Werk & Inkomen Gemeente Roermond. “Iets wat Roermond overigens oppakt in samenwerking met alle zeven gemeenten in Midden- Limburg.”

Maurice de Greef concludeerde dat de aanpak eigenlijk een vaste structuur nodig heeft, waarbij ook het bedrijfsleven een belangrijke rol heeft te pakken. Fred Dijk van de WOZL (Werkvoorzieningschap Oostelijk Zuid-Limburg) legt uit: “Onze voormannen, managers en medewerkers van personeelszaken kunnen laaggeletterdheid bij onze medewerkers herkennen en we hebben een netwerk laaggeletterden door te verwijzen.”

Er is een kentering nodig in het bedrijfsleven. Directeuren en managers moeten zich realiseren dat laaggeletterdheid wel degelijk onder het personeel of het klantenbestand kan voorkomen, dat het nadelige effecten heeft voor de laaggeletterde, maar ook voor het bedrijf en dat investeren in de aanpak van laaggeletterdheid gewoon goed ondernemerschap is. 

Het bedrijfsleven kwam in de tweede tafelronde uitgebreider aan bod. Christel Noortmann-Linnartz van Rabobank Parkstad vertelde over de initiatieven die Rabobank Parkstad onderneemt om laaggeletterdheid tegen te gaan. Laaggeletterdheid kan een oorzaak zijn van financiële problemen. De budgetbuddies in de Heerlense wijk Vrieheide zijn daarom getraind in het herkennen en bespreekbaar maken van laaggeletterdheid. 

Dat herkennen en bespreekbaar maken, dat is van essentieel belang. Bij de sociale dienst ISD BOL (Brunssum, Onderbanken en Landgraaf) gebruiken medewerkers hulpmiddelen zoals een Taalmeter (www.basismeters.nl) om sneller te kunnen zien of iemand mogelijk een taalprobleem heeft. “Het aanpakken van taalproblemen kan de kansen van langdurig werklozen verbeteren en hen ook zelfredzamer maken”, zegt directeur Bert Smeijsters van ISD BOL.

Afsluiting               

Na afsluitende woorden van Kirsten Sinke (Cubiss Limburg) en Leon Heuvelmans (Stichting Lezen & Schrijven) was het laatste woord voor Imke Schokker, Taalambassadeur. Zij vertelde wat lezen voor haar betekent.

“Lezen, even in andere wereld zijn. Draken, elfjes, trollen en heksen die avonturen beleven. Op draken vliegen of met Peter Pan naar nooit gedachten land gaan. Avonturen waarin in je meegesleurd wordt. De bliksemschicht van Zeus bewonderen en het laten bliksemen. Een kopje thee met het witte konijn drinken. Een hoofd vol avonturen, dat is wat lezen voor mij betekent.”

Meer informatie

Wilt u meer informatie over de uitkomsten van de conferentie of de aanpak van laaggeletterdheid in Limburg? Neemt u dan contact op met Ilse Lodewijks.