Otis en de draak

Een project over leesplezier en het meten van impact 

Niet ieder kind komt automatisch in aanraking met boeken. Veel Nederlandse kinderen lezen veel te weinig en daardoor ook minder goed. Niet goed kunnen lezen heeft grote gevolgen. Niet alleen op school, maar ook later als kinderen volwassen worden. Op dit moment dreigt 1 op de 5 jongeren later laaggeletterd te worden. Cubiss werkt samen met het netwerk van bibliotheken hard aan leesbevordering. Maar hoe weet je zeker dat jouw producten en diensten de juiste groep bereiken? Welke nieuwe kanalen kun je gebruiken? En hoe maak je jouw impact zichtbaar?

Met deze vragen is Cubiss dit jaar aan de slag gegaan. Het resultaat is het project: Otis en de draak.  We maakten niet alleen een bijzonder kinderboek, maar ook een impactmeetinstrument. Ook kozen we voor een bijzondere manier van verspreiden om zo de juiste doelgroep te bereiken.

Hoe het begon

Een succesvolle kinderboekenschrijfster, een creatieve illustratrice en het mooiste gebouw van de wereld; dat waren de ingrediënten van Writers in Residence. Janneke Schotveld en Milja Praagman maakten begin juli in vijf dagen een kinderboek in de LocHal in Tilburg. Gewoon in het wild, midden tussen de bibliotheekbezoekers. Writers in Residence is een project van Cubissin samenwerking met Stichting Plezier in Lezen (SPIL). Een schrijver en een illustrator worden een paar dagen opgesloten in een gebouw en maken samen een boek. Dit boek wordt vervolgens in een kleine oplage uitgegeven door uitgeverij Zwijsen.

Vanwege corona ging het dit jaar wat anders. Milja en Janneke bleven niet slapen in de LocHal maar werkten er wel een week lang iedere dag. Ze hadden geen specifieke opdracht gekregen. Het enige wat vastlag was de doelgroep van het boek: kinderen tussen de 7 en 10 jaar oud die lezen lastig vinden en minder snel een boek pakken. Het resultaat: Otis en de draak. Een boek over Otis een jongen die niet van lezen houdt en al helemaal niet van boekbesprekingen. Toch moet hij er de volgende dag eentje houden. Hij heeft geen boek en geen verhaal. Maar dan zit er plots een draak in zijn slaapkamer...

Otis ligt wakker omdat hij morgen een boekbespreking moet houden.  

Een boekbespreking!  Welke draak van een juf verzint nou zoiets? 

Otis houdt niet van boeken. Wat moet je ermee?  Stilzitten moet je ermee.  

Een boek en een app

Otis is een geweldig boek om te lezen maar om de impact te meten bouwen we een extra laag in. We ontwikkelden een app met verschillende spellen. Het doel: zichtbaar maken waar de boekjes zijn terechtgekomen. Mediabedrijf Blewscreen kreeg de opdracht om 2 spellen te bouwen. Een simpel spel waarbij de interactie tussen ouder en kind centraal stond en die in meerdere talen gespeeld kan worden en een wat ingewikkelder AR-spel waarbij de draak tot leven kwam. Maar omdat niet ieder kind toegang heeft tot een telefoon met internet bedachten we ook een analoge oplossing. We openden een telefoonnummer zodat kinderen de draak konden bellen met tips voor een boekbespreking.

De lancering

De lancering van het boek en de app was op kinderboekenfeest Knetters in Tilburg. Een jongen uit Tilburg die echt Otis heet nam het eerste exemplaar in ontvangst.

De boekjes naar de juiste kinderen

Om te ontdekken welke nieuwe kanalen je kunt gebruiken om de juiste doelgroep te bereiken, gebruikten we niet de geijkte kanalen. We namen contact op met sportclubs, logopedisten, huiswerklasje en het woonwagenkamp. Diverse organisaties zijn benaderd met de vraag of ze wilden bijdragen aan de verspreiding. We konden in totaal 4.250 boekjes verspreiden: 3500 boeken in Brabant en 750 boeken in Limburg.

Vooraf hebben we een aantal randvoorwaarden opgesteld voor de keuze van verspreidingskanalen:

• Organisatie moet direct contact hebben met de laagtaalvaardige gezinnen, ofwel via ouders, ofwel via kinderen
• Indien er een gemêleerde doelgroep is (zowel laagtaalvaardige gezinnen als niet-laagtaalvaardig) moet er een coördinator aanwezig zijn die doelgroep beoordeelt
• Indien er een ‘vaste’ groep kinderen is, wordt er geen selectie gemaakt tussen kinderen, maar een selectie van de totalegroep in wijk met hoog percentage laaggeletterde inwoners
• De doelgroep moet traceerbaar zijn naar gemeenten

Veel organisaties reageerden enthousiast.  Zoals werkleerbedrijven, VoorleesExpress, Quiet community’s voor mensen in armoedesituaties, Taalhuizen en Basisscholen. Uiteraad hebben we de boekjes ook verspreid via leesconsulenten op de Bibliotheek op School. Er waren ook minder succesvolle kanalen zoals voetbalclubs en jongerenwerk. 

Impact zichtbaar maken

Dankzij de app konden we, mits de gebruiker daar toestemming voor gaf, locatiedata opslaan. Zo zien we waar de app is gespeeld en dus ook waar de boekjes zijn terechtgekomen. Hiervoor lieten we een speciaal dashboard bouwen. Helaas verliep de verspreiding minder soepel en spoedig dan gedacht vanwege de corona-maatregelen. Veel organisaties hadden een programma opgezet rondom de verspreiding dat helaas moest worden gecanceld. Hierdoor konden de boeken minder goed of niet geïntroduceerd worden (bijvoorbeeld op scholen). Bij andere organisaties is de verspreiding compleet stil komen te liggen, aangezien er geen contact was met de doelgroep (bijvoorbeeld de VoorleesExpress, Samen Thuis in Taal en de Taalhuizen). Daarom gaan we deze resultaten pas in het voorjaar van 2021 delen.