Stimuleer geletterdheid voor gelijke kansen bij kinderen
Sonja Mathijssen is als docent onderwijskunde/pedagogiek, gespecialiseerd in het jonge kind. Eerder werkte ze mee aan de ontwikkeling van de minor voorschoolse educatie ‘Vergroten van onderwijskansen voor het jonge kind’. Tijdens haar sessie op de Cubiss Kennisdag (0-23 jaar) afgelopen november, combineerde Sonja theorie over Family Literacy en de nieuwste inzichten over (een kindgerichte aanpak van) laaggeletterdheid.
“De ouder is de allereerste ‘opleider’ van een kind. Uit studies blijkt dat hoger opgeleide volwassenen niet alleen zélf een betere sociale en economische positie nemen in de maatschappij. Hun kinderen hebben ook een grotere kans op schoolsucces. Een kind met ongeschoolde ouders hoort zo’n 1500 woorden per uur mínder dan een kind met hoogopgeleide ouders. Dat betekent dat kinderen uit taalzwakkere milieus op driejarige leeftijd al 30 miljoen woorden minder hebben gehoord. Ofwel: geletterde ouders kunnen de (taal)ontwikkeling van hun kinderen beter begeleiden. En als professionals in het onderwijs en bibliotheekwezen kunnen wij ze helpen.”
Tips van Sonja Mathijssen
1. Laat kinderen meer praten
Kinderen praten veel te weinig. In het onderwijs, de bibliotheek of als ouder, in welke setting je ook met kinderen te maken hebt: laat ze (meer) aan het woord. Door met kinderen te praten, vergroot je hun woordenschat en met een grotere woordenschat kan een kind zich beter uitdrukken. In de eerste levensjaren én daarna.
2. Werk met praatplaten
Praatplaten of vertelplaten zijn een praktisch middel om de woordenschat en spreekvaardigheid van kinderen te vergroten. Zet ze bijvoorbeeld eens in tijdens een voorleesuurtje in de bibliotheek. Een goede praatplaat roept vragen op, prikkelt de fantasie en is te verbinden met eigen ervaringen. Omdat een praatplaat een vrij laagdrempelige en breed beschikbare tool is, is hij inzetbaar in de kinderopvang, het onderwijs én thuis. Omdat er niet direct (geschreven) taal bij komt kijken, zijn ze ook geschikt om te gebruiken door ouders die zelf minder geletterd zijn.
3. Help andere mensen met praatplaten te werken
Als je niet goed weet hoe je met een praatplaat moet werken, is de inzet ervan minder effectief. Het is daarom zinvol om bij een praatplaat vragen op verschillende niveaus te leren stellen. Én om daar ook andere betrokkenen bij te helpen en inspireren, zoals vrijwilligers van de Voorleesexpress of Boekstartcoaches. Én ouders; in een kindgerichte benadering worden ouders namelijk vaak betrokken, maar die komen niet veel verder dan eenvoudige vragen. Terwijl het juist belangrijk is om door te vragen om taaldenken te stimuleren.
4. Werk samen om je doelgroep te bereiken
Veel professionals lopen ertegenaan dat de doelgroep die ze graag willen bereiken – de laaggeletterden – juist niet zo makkelijk bereikbaar is. Samenwerking is hierin belangrijk. Binnen de bibliothekensector. Maar ook tussen bibliotheken en bijvoorbeeld scholen, kinderopvangcentra en maatschappelijk werk. Daar is nog wel een verbeterslag mogelijk.
Impressie Cubiss Kennisdag
Voor een indruk van de kennisdag van 12 november jl., bekijk hier de presentaties en foto's.
Hou onze socials in de gaten. De komende weken delen we via Twitter, LinkedIn en Facebook nog meer verdiepende interviews met tips van sprekers!
Foto's: © Boyd Brian Smith
