Taalambassadeurs in het zonnetje: Toon Heijms
Cubiss is ontzettend blij met de Brabantse en Limburgse taalambassadeurs en zet ze deze zomer extra in het zonnetje. Gedurende de zomerweken publiceren we twee keer per week een portret van één van de Brabantse en Limburgse ambassadeurs. Vandaag maken we kennis met Toon Heijms.
Toon Heijms (59) uit Sint-Oedenrode is door de lessen Nederlands mondiger geworden. Hij durft meer. “Zonder die cursus had ik nu niet mijn eigen zaak gehad: Toon Fietsherstel. Bonnen maken doe ik zelf, mijn vrouw doet de belastingen. Dat wordt nu wel veel, dus misschien moet ik toch eens naar een accountant.” Drie jaar is hij nu actief als taalambassadeur.
Toon zat een jaar op de basisschool in Boskant toen duidelijk was dat het niet ging. Hij ging naar speciaal onderwijs in Veghel maar daar ging het niet echt beter. “Ik werd achteraan gezet, kon de stoep vegen en koffie halen. In die tijd ben ik een paar keer blijven zitten maar door de leeftijd uiteindelijk toch overgegaan.” Na de basisschool ging Toon naar Individueel Technisch Onderwijs (ITO), een soort lts. Daar haalde hij zijn metaaldiploma. “Vraag niet hoe, ik had alleen maar vijven.”
Hij ging werken bij een bedrijf in Schijndel dat was gespecialiseerd in aluminiumramen en dubbelglas. “Dat was gewoon doen, niet schrijven. Ik heb ook nog gewerkt als putjesschepper, officieel rioolverzorger. Altijd met een maat erbij die schreef als het nodig was.” Tijdens zijn laatste baan sloopte hij badkamers, tot hij na 21 jaar werd ontslagen. “Toen besloot ik mijn eigen zaak te beginnen. Ik heb mijn garage verbouwd en werk daar als fietshersteller. Dat had ik tien, twintig jaar eerder moeten doen, maar toen durfde ik het niet aan. Veel te bang om iets op te moeten schrijven.”
"Ik lees nu alle jongensboeken van De Kameleon, prachtig!"
Toon is getrouwd met Joke en heeft vier zonen, waarvan de tweede het Syndroom van Down heeft. “De oudste riep op zijn zesde al ‘pa, dat staat er niet’, maar toen onze tweede zoon werd geboren wist ik dat ik echt wat moest gaan doen. Ook hij zou me voorbijgaan!” Op 35-jarige leeftijd kreeg Toon op de markt een briefje over Nederlandse les in de hand gedrukt. “Mijn vrouw vond het echt iets voor mij. Ik durfde niet en heb het kaartje thuis in de la gelegd. De drempel was nog hoger dan de deur! Uiteindelijk heeft zij voor me gebeld.”
In de klas trof Toon enkele bekenden en was toen de schaamte voorbij. Hij leerde lezen en schrijven en startte vijf jaar geleden met een opfriscursus. “Ik was er klaar mee. Jarenlang heb ik het geheim gehouden voor mijn vrienden, zij hadden niets door. Toen ik het vertelde, ben ik er niet één kwijtgeraakt.” Lezen blijft lastig, toch doet hij het nu elke dag tien tot twintig minuten. “Je moet het bijhouden. Ik lees alle jongensboeken van De Kameleon. Prachtige verhalen!”
Drie jaar geleden werd Toon gevraagd als taalambassadeur. In 2016 was hij de TaalHeld van Brabant. Hij gaat langs scholen, geeft presentaties bij bedrijven en voorlichting bij wijkteams. Zo heeft hij driehonderd mensen getraind waar ze op moeten letten. “In de klas zitten nu maar vier mensen, terwijl er veel meer mensen zijn die moeite hebben met lezen en schrijven. Er valt nog veel te winnen in Sint-Oedenrode.”
Alle taalambassadeurs uit deze serie zijn aangesloten bij onze samenwerkingspartners Stichting ABC of Arcus Taal.
Tekst: Tefke van Dijk
Fotografie: Boyd Smith Photo
