Taalambassadeurs in het zonnetje: Theo Duijmelings
Cubiss is ontzettend blij met de Brabantse en Limburgse taalambassadeurs en zet ze deze zomer extra in het zonnetje. Gedurende de zomerweken publiceren we twee keer per week een portret van één van de Brabantse en Limburgse ambassadeurs. Vandaag maken we kennis met Theo Duijmelings.
Theo Duijmelings (70) uit Helmond kwam laaggeletterd van school en leerde op latere leeftijd goed lezen en schrijven. In 1977 begon hij in zijn eigen huiskamer met de eerste lessen voor mensen die ook moeite hadden met taal. Sinds die tijd maakt hij zich sterk voor alfabetisering in Helmond en omgeving. “Het is mijn levenswerk geworden.”
Nadat zijn ouders waren gescheiden ging Theo naar een internaat in Boxtel. Hij had veel heimwee en het ging niet goed op school. “Ik had dyslexie, al bestond dat nog niet in die tijd. Omdat het me allemaal niet goed lukte, werd ik ‘achterin de klas gezet’. Figuurlijk dan. Ik zat wel voorin, maar ik kreeg nooit een beurt. Ik leerde niks in die tijd.” Na school werkte Theo bij allerlei bedrijven. Iets schrijven was moeilijk en hij gebruikte allerlei trucjes om het niet te hoeven doen.
Toen zijn dochter naar de eerste klas ging, begon Theo opnieuw met leren. Hij werkte op dat moment als corveeër bij een schoonmaakbedrijf. Op een dag ruimde hij op een school papieren op in een klaslokaal toen de leraar binnenkwam. “Ik heb hem toen eerlijk verteld dat ik het allemaal niet kon lezen. Die leraar heeft toen geregeld dat ik les kon krijgen bij een collega thuis.” Twee jaar later ging het zo goed dat Theo besloot dat hij andere mensen wilde helpen met leren lezen en schrijven.
Samen met zijn lerares stond hij met een kraampje op een markt en begon in zijn eigen huiskamer met een groepje van vijf mensen. “Mensen uit Eindhoven, Gemert, Someren. Daar hadden ze zoiets niet. Vanuit de huiskamer werd het professioneel, de taallessen gingen naar het wijkcentrum en het ROC. Nu komt het weer terug bij vrijwilligers, omdat er geen geld meer is.” Theo kan zich er flink over opwinden. “Onderwijsminister Ritzen riep in de jaren negentig dat de analfabetisering na tien jaar zou zijn opgelost, of op zijn minst gehalveerd. Dat is niet gelukt. Landelijk is het tien procent gebleven.”
"Veertien procent van de kinderen komt laaggeletterd van school"
Bij laaggeletterdheid zijn er volgens Theo drie categorieën: mensen die een beetje kunnen lezen en schrijven, mensen die het helemaal niet kunnen en mensen die het nooit leren. “We zullen het nooit helemaal de wereld uit helpen, maar we kunnen het wel verlagen.” Via de stichting ABC en een breed bondgenootschap waar Cubiss ook bij is aangesloten probeert Theo mensen te werven voor de taalcursussen. Veertig jaar doet hij dat nu al. Hij laat een map zien vol krantenartikelen, foto’s van onderscheidingen, cijfermateriaal en een beeld dat van hem is gemaakt.
In de tijd van de huiskamertaallessen waren er zevenduizend laaggeletterde mensen in Helmond, vertelt Theo. “Inmiddels zijn er negenduizend mensen die niet goed kunnen lezen en schrijven. Veertien procent van de kinderen komt laaggeletterd van school. Allemaal door bezuinigingen. Die kunnen later allemaal naar de volwasseneneducatie. Als je laaggeletterdheid echt wil aanpakken, moet je op de lagere school beginnen.”
Alle taalambassadeurs uit deze serie zijn aangesloten bij onze samenwerkingspartners Stichting ABC of Arcus Taal.
Tekst: Tefke van Dijk
Fotografie: Boyd Smith Photo
