Lezen = Doen in het vmbo

(5 min read)

Vandaag ging ik naar een goed gevuld Beatrix Theater in Utrecht om daar een studiedag LEZEN = MAATWERK te volgen van Stichting Lezen. Enthousiaste docenten en nieuwsgierige bibliotheekmedewerkers zag ik vandaag aandachtig luisteren naar de sprekers.

Peter van Duijvenbode, coördinator projectontwikkeling en innovatie bij Stichting Lezen, breekt een lans voor Leesbevordering en vraagt zich af hoe we jongeren moeten bereiken. Daar gaf Didy Pijpker van het Eemsdelta College een helder antwoord op. Ze is niet voor niets ‘Docent van het jaar’. Lezen is onderdeel van het schoolprogramma. In haar workshop legt ze uit wat en hoe ze jongeren bereikt met lezen: maak het onderdeel van je onderwijsprogramma en overleg veel, héél veel met je collega’s. Zorg dat je steeds vernieuwend en verrassend bent in je activiteiten voor jongeren.

Een van de projecten was een samenwerking tussen de vakken Nederlands, Aardrijkskunde en Maatschappijleer met inzet van informatievaardigheden. Leerlingen moesten tevoren onderzoek doen naar een bepaald stuk natuur in de buurt en stukken tekst zoeken en lezen. En ze werden naar buiten gestuurd om een film te maken over het stuk natuur waarover ze gelezen hadden.
Dat is volgens mij onderwijs zoals het bedoeld is: integratie en samenwerking.

“Onze leerlingen kunnen niet lezen, vooral langere teksten en vaktermen zijn te moeilijk”, zegt Kees Sluis, inspecteur bij het onderwijs. Hij heeft Zes gouden tips om tot een goed taalbeleid te komen op school:

• Een groepje enthousiaste leraren maakt een plan.
• Het groepje bedenkt leuke taalopdrachten (quiz/posters, etc.) voor collega’s op een taalstudiedag.
• In elk schoolteam deel je alle kennis over taal met elkaar.
• Verras leerlingen in de les met populaire teksten gericht op het vak.
• Maak schoolbreed afspraken over lezen: bijvoorbeeld de eerste 10 minuten van elke theorieles gaan we vrij lezen.
• Zorg voor Actief Taal Beleid!!!

DUO Onderwijsonderzoek* heeft onderzoek gedaan naar de stand van zaken rondom lezen op het vmbo. Enkele opmerkelijke zaken: leerlingen vinden lezen ‘suf’ (64%). Minder dan de helft van de docenten (44%) geeft aan dat ze vrij lezen als onderdeel van het lesrooster opgenomen hebben.

Er is nog veel winst te behalen! Het onderzoek kunt u hier lezen.

Een inspirator voor het vmbo is Caroline Wisse-Weldam. Het publiek reageert enthousiast op haar, ik ook. Zij weet ook de leerlingen te boeien en dat werkt aanstekelijk. Leerlingen zijn tegenwoordig niet meer tevreden met een opdracht op papier. Met behulp van social media kun je meer informatie zoeken over schrijver en boek. Op Insta kun je je favoriete boek/schrijver ‘raten’. Ook wijst Caroline haar leerlingen op NOS-kort, ook via instagram te bereiken.. Met graphic novels probeert ze haar jonge publiek aan het lezen te krijgen en….het werkt!

De laatste spreker is een onderwijsjournaliste, Anja Vink. Zij heeft zich ondergedompeld in het onderwijs en heeft meegelopen met één klas op een middelbare school. Hierdoor kon ze direct de reactie van de leerlingen zien op leesvaardigheid. De vraag blijft: hoe krijgen we jongeren aan het lezen? Volgens Anja een kwestie van lange adem, veel investeren in de relatie die je opbouwt met jongeren. Vraag je af wat hen beweegt. En dan is het cirkeltje rond met de eerste spreker. Jongeren bereiken we door vooral met hen in gesprek te gaan en te zorgen dat we te weten komen wat hen beweegt.

Laten we om te beginnen gewoon iets samen met hen DOEN!

Christien Osinowo is adviseur bij Cubiss

DUO Onderweijsonderzoek (2017). Lezen op het vmbo, een stand van zaken. Amsterdam: Stichting Lezen.