Brabants bedrijfsleven, kom in actie tegen laaggeletterdheid!

Meer dan 10% van de Brabantse beroepsbevolking is laaggeletterd, wat doen we eraan?

Onlangs werd het nieuwe regeerakkoord Vertrouwen in de toekomst gepresenteerd. Het nieuwe kabinet trekt € 5 mln. extra per jaar uit om laaggeletterdheid tegen te gaan. Terecht, want laaggeletterdheid is een groot maatschappelijk probleem. Een beperkte taalvaardigheid werkt op allerlei manieren door in het leven van mensen – denk aan een vergroot risico op schulden, gezondheidsproblemen, juridische problemen en digitale achterstanden. En in laagtaalvaardige gezinnen wordt het probleem vaak van ouders op kinderen doorgegeven. Het onderwijs alleen kan dit niet oplossen. Ook werkgevers kunnen hierin een positieve rol spelen, want 57% van de laaggeletterden heeft een baan.

Kostenpost

PricewaterhouseCoopers heeft uitgerekend dat laaggeletterdheid de Nederlandse samenleving op jaarbasis bijna € 1 miljard kost. De grootste kostenposten zijn extra zorgkosten, uitkeringen en gemiste arbeidsproductiviteit. Het bedrijfsleven is een belangrijke plek om laaggeletterden te traceren én te helpen. Werkgevers van sectoren waar relatief veel laaggeschoolde arbeid wordt verricht, zoals de bouw, de schoonmaak en productiebedrijven, hebben er baat bij dit probleem aan te pakken. Het levert hen namelijk veel op: bijvoorbeeld minder ziekteverzuim, beter gemotiveerde, zelfverzekerde medewerkers, een positief imago en minder veiligheidsrisico’s.  Gebruiksinstructies van machines, uitleg, trainingen: allemaal vormen van informatieoverdracht waarvoor goede taalbeheersing een noodzaak is.

Benodigde stappen

Er is echter één probleem: bedrijven staan nog niet in de rij om de benodigde stappen te zetten. Uitzonderingen bevestigen natuurlijk de regel en in Brabant is inmiddels een handjevol organisaties aan de slag gegaan met het verbeteren van de taalvaardigheid van hun werknemers. Veelal gaat het hierbij om sociale werkplaatsen en andere organisaties die al veel doen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Mooie eerste stappen, maar nog wel beperkt. Veel organisaties zeggen het probleem niet te zien, stellen andere prioriteiten of zijn niet op de hoogte van beschikbare mogelijkheden, zoals subsidies. Of ze zijn bang dat hun imago wordt geschaad. Dat blijkt uit een inventarisatieronde die door onze organisatie is gedaan bij een flink aantal Brabantse bedrijven. Nog geen acht procent van de benaderde organisaties staat open voor een gesprek over dit onderwerp en daarna is het nog maar de vraag of er intern voldoende draagvlak is om daadwerkelijk aan de slag te gaan.

En ik snap het ook –hoe ga je er als bedrijf voor zorgen dat je medewerkers op een veilige manier uit kunnen komen voor hun laaggeletterdheid en hoe kun je daar vervolgens samen wat aan doen? Natuurlijk hoort daar een zorgvuldig proces bij, waar vertrouwen en duidelijkheid een belangrijke rol spelen. Ook tijd is een belangrijke factor, want dit zijn geen problemen die je binnen een maand hebt opgelost. Om bedrijven bewust te maken van de problematiek, hen de inzichten in hun eigen organisatie te geven, de juiste aanpak te laten kiezen en die uit te voeren. En tijd is ook in dit geval geld.

Uitdaging 

Meer dan 10% van de Brabantse beroepsbevolking is laaggeletterd, en het gaat daarbij zeker niet alleen om mensen met een migratie-achtergrond. Afhankelijk van met wie je privé of professioneel omgaat, kent dus iedere Brabander wel één en waarschijnlijk meerdere laaggeletterden. Dat geldt ook voor de vele honderden Brabantse werkgevers, teamleiders, HR-functionarissen, afdelingshoofden, etc. Juist zij kunnen de uitdaging aangaan en helpen de laaggeletterdheid in Brabant terug te dringen. Ook de provincie Noord-Brabant biedt hierin ondersteuning door de inzet van kennis en een gerichte aanpak; het bedrijfsleven kan daar de vruchten van plukken. De werkvloer is namelijk een uitgelezen plek om het taalniveau te verbeteren, omdat het geleerde direct gelinkt kan worden aan de praktijk.

Als bedrijven actie ondernemen kunnen flinke stappen gezet worden. Brabant neemt in Europa een toppositie in op het gebied van kennis, dan moet het toch ook lukken om samen het taalniveau van de werknemers te verbeteren?

Boudewijn van der Lecq is programmaleider Cubiss Brabant

Bekijk de uitzending die Een Vandaag maakte naar aanleiding van dit opiniestuk. Uitzenddatum maandag 27 november 2017.
Klik hier voor onze factsheet ''Hoe taalvaardig is Brabant?'.
Dit opiniestuk is gepubliceerd in het Brabants Dagblad op 4 november 2017.