Peter en de pageturners

De Schoolschrijver in actie: deel 4

Groep 7 van BS De Muldershof in Beek en Donk staat in een kring. ‘Stel je voor,’ zegt hun Schoolschrijver Peter Vervloed. ‘Langzaam maar zeker word je… dolblij.’ Om beurten breken de gezichten van de leerlingen open in een stralende grijns. ‘Bouw het op hè,’ zegt Peter.

De oefening is de warming-up voor waar het vandaag over gaat: spanning opbouwen. Spanning is heel belangrijk voor een boek, legt Peter uit. Het houdt de lezer op scherp. Als een boek spannend is, wil een lezer het niet wegleggen. Een pageturner, noemen ze zo’n boek in het Engels. Spanning opbouwen kun je als schrijver leren. Je bereikt het door vragen te stellen aan de lezer bijvoorbeeld. Of wat ook goed werkt… Ineens haalt Peter een levensechte groene slang tevoorschijn. Inderdaad, het schrikeffect. Peter vertelt over zijn meest recente boeken, de trilogie De huid van de slang. Justin steekt zijn vinger op: ‘Ik heb heel die serie uitgelezen.’ ‘En?’ vraagt Peter. ‘Heel mooi,’ zegt Justin.

Om te illustreren hoe je spanning opbouwt, leest Peter een fragment voor uit een deel van zijn trilogie. Juist op dat moment besluit een groep kinderen op het schoolplein om luidruchtig Schipper mag ik overvaren te gaan spelen. Ze gillen, bonken tegen het raam. De leerlingen van groep 7 beginnen onrustig in hun stoelen op en neer te schuiven. Peter moet alle zeilen bijzetten om de aandacht van de klas vast te houden. Maar hij weet zijn eigen theorie overtuigend in de praktijk te brengen: het verhaal is zo spannend en hij vertelt het met zoveel overgave, dat hij de aandacht van zijn luisteraars bij zich houdt.

Naast de pageturner is er een ander Engels begrip belangrijk als het om spanningsopbouw gaat. Peter heeft de klas verteld wat een cliffhanger is: een einde zo spannend, dat je meteen wilt weten hoe het verder gaat. Hij laat een plaatje zien van een berglandschap met op de voorgrond een kind dat aan een richel hangt. De leerlingen gaan een verhaal schrijven bij dit plaatje. Een spannend verhaal, waarin ze in de praktijk brengen wat ze net over spanningsopbouw hebben geleerd. ‘Begin op het moment dat het kind daar hangt’, zegt Peter, ‘en stel jezelf vragen: krijgt hij hulp bijvoorbeeld?’ ‘Maar er is daar toch niemand?’ zegt Merle. ‘Precies,’ zegt Peter. ‘Maar die kun jij er wel bij verzinnen.’

De klas aarzelt nog. ‘Mag het ook dat er iemand voorbij komt die keihard op zijn vingers trapt?’ vraagt Giel aarzelend. ‘Jazeker,’ antwoordt Peter. ‘Jij bent de baas in jouw verhaal.’ Dan komen ze los. ‘Ik noem mijn hoofdpersoon Henk,’ klinkt het, en: ‘De mijne heet Ivo.’ Peter grijpt even in: ‘Gewoon voor jezelf schrijven.’ Dan wordt het stil. Terwijl buiten een nieuw speelkwartier in volle hevigheid losbarst, werken de leerlingen vijftien minuten lang in opperste concentratie aan hun opdracht. Als de les ten einde loopt, hebben sommigen moeite zich los te maken van hun papier. Juf Franka belooft dat ze de komende week nog verder mogen werken aan hun verhaal. Peter heeft ‘prachtige zinnen’ gelezen en bespreekt er een aantal klassikaal. Verschillende kinderen laten mij trots hun teksten lezen. Die van Kristy valt me op:

Hij hangt daar, zonder hulp. Zijn touw is doormidden. En wat als hij valt? Zijn familie heeft geen geld voor een begravenis.

Hij moet hier weg. Wacht… Wat hoort hij nu? Het is een andere jongen.
‘Je touw! Knoop het aan de mijne!’
‘Waar ben je?’
‘Hieronder, mijn touw is ook kapot. Als we onze touwen aan elkaar knopen en naar beneden springen blijven we hangen om die tak. Zullen we het doen?’
‘Het is beter dan doodgaan. We doen het!’

De twee sprongen en hingen aan een tak: ‘Hoe heet je?’*

Spanning, dramatiek en dan die bizarre wending aan het eind. Beek en Donk’s got talent.

* Interpunctie door Sanne van Heijst aangepast.

Sanne van Heijst (adviseur van Cubiss) volgt een half jaar lang groep 7 van basisschool De Muldershof in Beek en Donk tijdens hun lessen van Schoolschrijver Peter Vervloed en bericht daarover in een serie blogs. De Schoolschrijver is een initiatief van de landelijke stichting De Schoolschrijver, met als doel om kinderen enthousiast te maken voor lezen en schrijven. Zo wil de stichting taalachterstand voorkomen (70% van de leerlingen verlaat de basisschool met onvoldoende schrijfvaardigheid). Een half schooljaar lang verzorgt een vaste kinderboekenschrijver daartoe wekelijks lessen en activiteiten op een school. De Schoolschrijver is dit jaar op verschillende plaatsen in Nederland actief, waaronder op negen basisscholen in Noord-Brabant. Het Schoolschrijvertraject vindt plaats in samenwerking met de lokale bibliotheek, de provinciale coördinatie is voor Noord-Brabant in handen van Cubiss.