Informatievaardigheden: een wereld te winnen!

Boven de ingang van de watertoren aan de Speelhuislaan in Breda is een steen gemetseld. Daarop staat trots vermeld hoe de gemeente in 1935 dit staaltje technisch vernuft liet bouwen. Nu, ruim tachtig jaar later, worden watertorens in Nederland nauwelijks meer in hun oorspronkelijke functie gebruikt. Zo is de Bredase watertoren anno 2016 een bedrijfsverzamelgebouw met horecagelegenheid. Functieverandering als uitdaging in plaats van als bedreiging: het is een mooie metafoor voor de bijeenkomst die vandaag in de watertoren plaatsvindt. Tijdens de Kenniskaravaan Informatievaardigheden van Cubiss bekwamen bibliotheekmedewerkers zich in het bijbrengen van informatievaardigheden aan scholen en leerlingen. We doen verslag van de bijeenkomst van 11 oktober jl.

Informatievaardigheden, even een opfrisser. We hebben het dan over ‘het scherp kunnen formuleren en analyseren van informatie uit bronnen, het op basis hiervan kritisch en systematisch zoeken, selecteren, verwerken, gebruiken en verwijzen van relevante informatie en deze op bruikbaarheid en betrouwbaarheid beoordelen en evalueren’. Simpeler gezegd: weten welke informatie je nodig hebt, waar je die kunt vinden, beoordelen wat de betrouwbaarheid ervan is en de informatie op een goede manier inzetten.

Behoefte aan praktische tools

José Peijen, adviseur educatie bij Cubiss en Sander Smit van NextValue Research leiden de bijeenkomst. De bibliotheekmedewerkers, voor het merendeel leesconsulenten, zijn enthousiast. De Big 6, die Sander presenteert, is voor hen gesneden koek. Wel zijn ze op zoek naar een praktische toepassing voor het aanleren van deze methodiek voor het oplossen van informatieproblemen. Sander verwijst naar de verschillende bestaande procesbladen. Wel een beetje old school, vindt een leesconsulent. Kan het niet een App worden met een stukje gamification erin? ‘We willen aansluiten bij de digitale wereld van kinderen.’

sander.pngFilmpje: Sander Smit van NextValue Research over (het belang van) informatievaardigheden 

 

 

 

Sander gaat in op de Monitor. Daaruit blijkt dat veel leerkrachten vinden dat ze de Big 6 al onderwijzen, terwijl uit de antwoorden die hun leerlingen geven, dit niet blijkt. Wellicht volgen de leerkrachten de stappen uit de Big 6 wel, maar benoemen ze deze niet als zodanig, zodat leerlingen de systematiek niet doorhebben, oppert een deelnemer. Een procesblad of App voor leerlingen om de stappen uit de Big 6 aan te leren zou een handig hulpmiddel zijn voor in de toolkit van de Bibliotheek op school.

Want leerlingen worden in de praktijk vaak toch nog gewoon voor de pc gezet en losgelaten, constateren de lees- en mediaconsulenten. Dat is geen onwil van scholen. Die willen allemaal ‘iets’ doen met informatievaardigheden. ‘Daar moeten we wat mee,’ zeggen ze dan. Maar wat? José reikt hulpmiddelen Informatievaardigheden aan, die te vinden zijn in de toolkit van de Bibliotheek op school, in de sectie Mediawijsheid, bouwsteen Informatievaardigheden. De hulpmiddelen bestaan uit:

  • Tool 1: Kennisverdieping informatievaardigheden
  • Tool 2: Stappenplan Informatievaardigheden binnen De Bibliotheek op School
  • Tool 3: Powerpoint ‘Informatievaardigheden voor schoolteams’ (introductie)
  • Tool 4: Draaiboek ‘Workshop informatievaardigheden voor schoolteams’
  • Tool 5: Powerpoint ‘Workshop informatievaardigheden schoolteams’
  • Tool 6: Informatievaardighedenplan
  • Tool 7: Leermiddelengids

Social media…en ook...boeken!

Social media zijn een hot item. Omdat zich daar op scholen regelmatig incidenten mee voordoen, krijgen de bibliotheekmedewerkers er veel vragen over. Het meten van mediawijsheid zou daarom ook meegenomen moeten worden in de Monitor, vinden ze.

Bibliotheekmedewerkers moeten zich regelmatig op scholen verdedigen over de fysieke collectie. ‘Waarom zijn boeken zo belangrijk?’, wordt er dan gevraagd. Maar offline informatiebronnen horen net zo goed bij informatievaardigheden. Het is juist de kunst dat leerlingen leren wanneer ze welke bron moeten gebruiken. En die kunst bezitten ze, benadrukt Sander.

De bibliotheekmedewerkers hebben ook nog tips voor elkaar. BiblioPlus geeft al regelmatig lessen in informatievaardigheden. Hun boodschap voor leerkrachten is om bij de les aanwezig te zijn: ‘Kijk maar eens wat er gebeurt!’ Tijdens een les schrikken leerkrachten er namelijk regelmatig van hoe weinig leerlingen, maar vooral ook zijzelf, weten van informatievaardigheden en het procesmatig aanpakken daarvan, zoals met de Big 6. Er gaat een wereld voor ze open. Maar één les is te weinig. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat informatievaardigheden een terugkerende en geïntegreerde plaats krijgen in het curriculum? Ter plekke bedenkt een van de bibliotheekmedewerkers: kan er niet een cursus zoals Open Boek komen maar dan voor mediaconsulenten? Een nieuwe naam is alvast bedacht: Open Web!

carlijn en susanne.pngFilmpje: Het belang van informatievaardigheden volgens Susanne Meuwissen-van Vught (Bibliotheek Eindhoven) en Carlijn Hermanussen (BiblioPlus). 

 

 

 

Tijdens de bijeenkomst komen veel handige online bronnen voorbij. Wij zetten ze nog eens voor je op een rij:

 

Naar overzicht Actueel en Blogs >>